در باره ياران حضرت مهدي عليهالسلام صحبتها فراوان است اما آنچه که ما در اين تحقيق بناي صحبت داريم نحوه چگونگي ياران حضرت مهدي (عج) ميباشد با بررسي صورت گرفته در کتب روايي و کتابهاي مرتبط با موضوع مهدويت به رواياتي برخورد ميکنيم که حضرات معصومين عليهم السلام احتمالاتي را بيان فرمودهاند از جمله اينکه «آنها در يک زمان گرد هم ميآيند، همانطور که ابر هاي پراکنده پاييزي» «آنها از بسترهايشان ناپديد ميشوند و صبحگاهان در مکهاند و اين سخن خداست که» أَيْنَ مَا تَکُونُواْ يَأْتِ بِکُمُ اللّهُ جَمِيعًا و مواردي ديگر که در مقاله به آنها اشاره شده است.
مقدمه
ياران خاص حضرت مهدي عليهالسلام 313 نفر ميباشند که در مورد ويژگيهاي آنها احاديث فراوان و در ستايش اين گروه ممتاز مباحثي مطرح شده از جمله اينکه «مراد از امت معدود ياران مهدي در آخرالزمانند؛ 313 نفر به تعداد افراد جنگ بدر، آنان در ساعتي جمع شوند؛ مانند ابرهايي که در پاييز جمع ميشوند».(1) همچنين از مهمترين و مؤثرترين شرايط ظهور حضرت مهدي (عج) تربيت ياران و مجاهداني است که در کشاکش فتنهها و حوادث سخت ظهور به ياري امام خود ميشتابند شناخت اين ياران و ويژگيهاي شخصيتيشان موضوعي نيست که در اين مقاله دنبال آن باشيم بلکه در مقاله حاضر فقط به يکي از اين ويژگيها که نحوه جمع شدن ايشان در هنگامه ظهور براي ياري حضرت ميباشد مورد توجه قرار گرفته است. البته در ابتدا به ضرورت وجود ياران و اهميت و جايگاه ياران حضرت مطلبي بيان و بعد به مطلب اصلي تحقيق وارد ميشويم.
اميد است که ان شاء الله از ياران خاص حضرت باشيم.
چرا حضرت مهدي عليهالسلام براي ظهور احتياج به ياراني دارند (ضرورت وجود ياران)
مهمترين و اصليترين وظيفه دولتي که حضرت مهدي (عج) در روز ظهور تشکيل ميدهد از بين بردن و ريشه کن کردن ظلم و ستم و ايجاد صلح و امنيت کامل در جامعه ميباشد به عبارتي حضرت با آمدن خود مدينه فاضله اي ايجاد ميکند که نه ظلم در آن وجود دارد و نه سختي و ستم کاري، از طرفي رسيدن به اين هدف آرماني بدون هيچ گونه کژي و سستي، مستلزم جنگ و درگيري با سلطههايي است که در زمان ظهور، خود را براي مبارزه با حضرت مهدي (عج) آماده نمودهاند
لازمه اصلاح و پاک گرداندن چنين جامعه اي که از فساد و تباهي پر شده، کار بسيار مشکل و دشواري ميباشد چرا که امام خواهان اين است که برنامهها و کار هاي خود را از طريق عادي و طبيعي پيش ببريد که يکي از اين راهها پيشرفت دين و آيين اسلام از طريق ياري بندگان صالح و خدا ترس است. همچنين کنترل و حفظ و اداره چنين جامعه اي که تازه از دست استکبار رها شده و وسعت بسياري دارد دولتي ميخواهد که اولاً قوي و کار آمد و ثانياً ياران و کارگزاران اين دولت از افراد ويژه تشکيل شده باشند افراد و ياراني که از لحاظ آمادگي لازم جهت تحمل جنگهاي طاقت فرسا و مشکلات اداره جامعه? پس از ظهور را داشته باشند.
اين مطلب علاوه بر اينکه از نظر عقلي مورد تأييد است در برخي احاديث هم به آن اشاره شده از جمله، مرحوم مجلسي در کتاب بحار از فضيل بن يسار از امام صادق (عليهالسلام) نقل ميکند که دربارهِ حضرت مهدي (عليهالسلام) فرمود: «له کنز بالطالقان ما هو به ذهب ولا فضه...، و رجالٌ کأنّ قلوبهم زبر الحديد... بهم يَنصُرُاللّهُ اِمامَ الحق؛ براي حضرت مهدي (عليهالسلام) گنجي است در طالقان که از جنس طلا و نقره نيست... مرداني هستند که استواري دلهايشان براي دين خدا، همانند آهن است... خداوند متعال، به دست ايشان، امام و پيشواي حق را ياري ميکند. (2)»
همچنين در حديث ديگري مفضّل بن عمر از امام ششم، حضرت جعفر بن محمد صادق (عليهما السّلام)، روايت ميکند که آن حضرت فرمود: وقتي امام مهدي (عليهالسلام) ظهور ميکند، از جمله اوصافي که براي ياران خويش، هنگامِ فراخواندن ايشان، بيان ميکند، اين صفت است: «و من ذخر هم لِنُصرتي... اي کساني که خداوند شما را براي ياري و نصرت من ذخيره کرده است» (3)
اهميت و جايگاه اصحاب و ياران خاص حضرت مهدي (عج)
ياران حضرت مهدي (عج) اهميت و جايگاه خود را وامدار موفقيت در آزمايشهاي الهي در عصر غيبت کبري، ميباشند آنها از اين رهگذر، اخلاص خود را براي جان فشاني در راه اهداف والاي اسلامي ثابت کردهاند.
اينها امور مهمي ميباشند که مؤمنان حقيقي و راستين را در بهتر پياده کردن اهداف اسلامي مشارکت اصولي دارند از ديگران جدا ميسازد، و هر گاه آن اهداف، مهمتر و وسيعتر شود ايمان و اخلاص بايد صورت ژرفتر و عميقتري به خود بگيرد.
اساساً برنامه کلي الهي در پيش از ظهور، بر تربيت ياوران مخلصي براي رسيدن به آن هدف بزرگ متمرکز گرديده است از اين روست که روايات به تکريم و تمجيد آنها پرداختهاند، آنان «مردان مؤمنياند که خدا را آن چنان که شايسته است ميشناسند» همه اين اوصاف به خاطر جايگاهي است که آنان در روند برنامه الهي در پيش از ظهور و همچنين جهاد در رکاب امام مهدي (عج) و برپايي حکومت عدل الهي به دست آوردهاند.
چگونگي ورود ياران خاص حضرت به مکه مکرمه (محل ظهور)
در باره چگونگي و نحوه حضور ياران حضرت مهدي عليهالسلام در مکه مکرمه که محل ظهور حضرت ميباشد مطالب فراواني مطرح شده ولي عمده مباحث مربوط به اين بحث را ميتوان در دو احتمال بيان نمود. (4)
احتمال اوّل
برخي از روايات در مورد حضور ياران حضرت در مکه به اين بيان پرداختهاند که اينان به طور معجزه آسا و با سرعت بسيار به مکه مکرمه خود را ميرسانند اين مطلب از ظاهر برخي و از صريح ديگر روايات برداشت ميشود، «آنها در يک زمان گرد هم ميآيند؛ همانطور که ابر هاي پراکنده پاييزي»، «آنها از بسترهايشان ناپديد و صبحگاهان در مکهاند و اين سخن خداست که: أَيْنَ مَا تَکُونُواْ يَأْتِ بِکُمُ اللّهُ جَمِيعًا (5)»(6) استشهاد امامان معصوم به اين آيه از قرآن، براي دفع يک مطلب است و آن ناباوري در باره تجمع معجزه آساي ياران در محل ظهور ميباشد. در برخي از احاديث به طور صريح از رسيدن آنان به محل ظهور (مکه) با طي الارض ياد شده و اين کاري اعجاز گونه است، در اين باره برخي احاديث بيان ميدارند که به ميزان تفاوت اخلاص افراد در ايمان و عمل، سرعت حضورشان هم متفاوت ميباشد، هرکدام که اخلاصشان بيشتر سرعت حضورش در مکه هم بيشتر، لذا با توجه به اين مطلب آنها را ميتوان به سه گروه تقسيم بندي نمود :
گروه اول
ياراني که از طريق زميني خود را به محل ظهور مي ميرسانند و به صورت عادي و طبيعي سفر ميکنند و توفيق اعجاز گونه حضور را ندارند.
گروه دوم
ناپديد شدن، به اين صورت که شخص شب در بستر خود آرميده و صبحگاهان خود را در محل ظهور (مکه) مييابد بدون اينکه از قبل برنامه اي براي حضور داشته باشد. از اين مطلب استفاده ميشود که اينان افرادي هستند که طي الارض ميکنند و مقام و رتبهشان از گروه اول بالاتر و برتر است. امام باقر (ع) ميفرمايد: «شيعيان و ياران مهدي (عج) از سراسر زمين به سوي او حرکت ميکنند؛ زمين زير پايشان جمع ميشود و با طيّ الارض به امام (ع) ميرسند و با او بيعت ميکنند». (7) نيز امام صادق (ع) ميفرمايد: «در حالي که جوانان شيعه، بر پشت بامها خوابيدهاند، ناگهان آنها را گروه گروه در يک شب و بدون وعده قبلي نزد حضرت ميآورند. آن گاه همگي صبحگاه نزد حضرت گرد ميآيند»(8)
گروه سوم
کساني که در روز و در حالي که تمام افراد آنها را مشاهده ميکنند در ميان ابرها سفر ميکنند و اين افراد نسل و پدرانشان شناخته شده ميباشند اينان کساني هستند که سريعترين و بزرگترين اعجاز آن اين افراد ميباشند، مفضل بن عمر به امام صادق ميگويد: عرض کردم: فدايت شوم؛ کدام دسته از نظر ايمان در مرتبه برتري قرار دارند؟ حضرت فرمود: «آنان که بر فراز ابرها در حرکت خواهند بود، همان ناپديد شدگانند که در شأن آنان اين آيه مبارک فرود آمده است: (أَيْنَ ماتَکُونوا يَأْتِ بِکُمُ اللَّهُ جَميعاً؛ هر کجا باشيد، خداوند همگي شما را خواهد آورد).(9)
از ظاهر اين احاديث ميتوان فهميد که دو گروه آخري جزو 313 نفر ياران ويژه ميباشند ولي اينکه تمام اين 313 نفر به طور معجزه آسا به مکه برسند چرا که ممکن است برخي از اين 313 نفر جزو گروه اول باشند و به طور طبيعي و عادي سفر مکه را زميني طي نمايند.
احتمال دوّم
ياران خاص حضرت مهدي براي طي مسافت از سفر عادي و به صورت طبيعي مسافرت ميکنند، بايد توجه داشت که اگر اين افراد بخواهند به صورت طبيعي و عادي به سوي مکه سفر کنند بايد در فرصت و زمان مناسب و بدون هيچ گونه جلب توجه اقدام به اين کار نمايند حال ممکن است اين سؤال مطرح شود که اگر تعداد اين افراد مثلاً 10 نفر يا بيشتر باشد چگونه ممکن است بدن جلب توجه به مکه سفر کنند در حالي که براي سفر عادي بايد مقدمات آن را انجام داد از جمله اقامت و گرفتن ويزا و ...؟ در ضمن ندا براي ظهور حضرت مهدي (عج) در ماه مبارک رمضان و زمان خروج و قيام حضرت در روزه دهم ماه محرم ميباشد، پس مشکل قانوني اقامت ياران در مکه از زمان ورد ايشان تا زمان ظهور چگونه قابل حل ميباشد؟
جوابي که در اين رابطه ميتوان بيان نمود اين است که مردم مکه در زمانهاي گذشته فقط در زمان موسم حج از مسافران که قصد حج بجا آوردن داشتند پذيرايي ميکردند از اين رو طبيعي بوده که ماندن افرادي پس از پايان يافتن مراسم حج و در زماني غير از موسم حج امر غريب و باعث جلب توجه ديگران باشد، اما در حال حاضر اين چنين نيست چرا که در همه روزهاي سال زائران بيت الله الحرام به مکه ميآيند و مهمانسراها و هتلها از آنان پذيرايي مينمايند و ماندن در مکه پس از پايان موسم حج امر غريبي نيست بلکه امر عادي ميباشد به خصوص براي تجارت و تفريح و يا زيارت و ...
اهالي مکه به ديدن مردم ديگر کشورها عادت کردهاند و هيچ گونه امر جديد و غريبي نيست.
و در رابطه با مقدمات سفر ميتوان گفت که اين افراد تمام مقدمات سفر را به صورت عادي و طبيعي انجام و خود را براي سفر آماده نمودهاند.
پس بنابراين ياران خاص حضرت در سال ظهور مشتاقانه براي ديدار امام خود همراه ديگر حاجيان در موسم حج به حج ميروند و پس از پايان مراسم براي آنکه ظهور حضرت را در يابند، در حجاز يا مکه باقي ميمانند.
بررسي هر دو احتمال
هر دو احتمال، چه اعجازي و چه طبيعي و عادي، نتيجه مورد نظر را حاصل ميکند که عبارت است از حمايت همه جانبه از امام مهدي عليهالسلام و پشتيباني از نهضت آن حضرت، مهم و اصلي، حضور همگي اينان در محل ظهور و در زمان سخنراني حضرت ميباشد اما اينکه پيش از اين براي آنها چه اتفاقي ميافتد و چگونه خود را به مکه ميرسانند اهميت چنداني ندارد.
در نتيجه هر گاه احتمال طبيعي و عادي ما را به نتيجه مطلوب ميرساند بايد آن را پذيرفت و ديگر صحبت از احتمال اعجازي محلي از اعراب ندارد.
نتيجه
از مطالب بيان شده به اين نتيجه ميرسيم که حضرت مهدي (عج) براي ظهور احتياج به ايراني دارند که بتوانند ظلم و ستم را ريشه کن و مدينه فاضله اي ايجاد کنند، از طرفي در رابطه با نحوه حضور ياران در مکه مکرمه دو احتمال بيان شده ولي هر دو احتمال ما را به يک نتيجه سوق ميدهد و آن حضور به موقع و ياري رساندن به حضرت در زمان خواسته شده بنابراين چگونگي جمع شدن ياران در مکه براي ما اهميت چنداني ندارد بلکه هدف يار رساندن به حضرت ميباشد که در احتمال اول و دوم هر دو مطرح شده.
منبع:سایت راسخون